ทักษะหนึ่งที่เหล่า Recruiter
มือใหม่ควรต้องหมั่นฝึกฝนเพื่อนำมาใช้กับการสัมภาษณ์ให้ได้ประสิทธิผลมากขึ้นนั้นได้แก่ทักษะการตั้งคำถาม
(Questioning Skill)
เพื่อค้นหาคำตอบที่สอดคล้องกับทักษะที่ต้องการตามตำแหน่งงาน
และหากเจาะจงลงไปที่รูปแบบของการตั้งคำถามก็เห็นจะได้แก่การตั้งคำถามเจาะลึก
(Probing) และการตั้งคำถามปลายเปิด
(Open-ended) ที่สามารถนำไปใช้กับการถามสัมภาษณ์ได้หลายรูปแบบเป็นต้นว่า
การตั้งคำถามเชิงพฤติกรรม (Behavioral Interview) เพื่อค้นหาเหตุการณ์และสิ่งที่ได้กระทำลงไปในอดีต
หรือการถามเพื่อให้ทราบถึงสิ่งที่จะทำในอนาคตในเหตุการณ์หรือสถานการณ์หนึ่งใดที่ยกมาตั้งคำถาม
อันจะช่วยให้ได้คำตอบในทางลึกและกว้างจากผู้สมัครงานมากขึ้น
จากที่เป็นวิทยากรหลักสูตรเทคนิคการสัมภาษณ์สำหรับ Recruiter
มือใหม่ จนถึงผู้สัมภาษณ์ที่เป็นบุคลากรระดับบังคับบัญชา ผมพบว่า
สำหรับมือใหม่ มักจะยังควรต้องเสริมสร้างความเชี่ยวชาญในการตั้งคำถามเจาะลึกลำถามปลายเปิดให้แข็งแกร่งมากขึ้น
ที่ว่าเช่นนี้อาจจะเป็นเพราะมือใหม่ยังมีชั่วโมงบินของการสัมภาษณ์งานไม่สูงมากนัก มื่อจะถามเพื่อค้นหาข้อเท็จจริงในทางลึกจากผู้สมัครงานจึงตะกุกตะกักอยู่มาก
ยิ่งต้องเจาะลึกลงไปถึงสถานการณ์และการกระทำในอดีตตามแนวทางการสัมภาษณ์เชิงพฤติกรรม
บางคราวก็ตั้งคำถามไม่ถูกเอาเสียเลย
วันนี้ก็เลยถือโอกาสเล่าให้ฟังถึงการตั้งคำถามสัมภาษณ์แบบเจาะลึกและแบบปลายเปิดให้ฟัง
เพื่อให้นำไปใช้งานได้ผลดีมากขึ้น
ว่ากันตามจริงแล้ว Probing นั้นได้รับการนำไปแปลเป็นไทยในตำราหรือโดยวิทยากรในหลายคำเช่น “การถามเจาะ/การถามเจาะลึก”
บ้าง “การถามเชิงสอบสวน” บ้าง หรือ “การถามแบบเจาะใจ” ก็มีให้ได้ยินกัน แต่ไม่ว่าจะเรียกชื่อเป็นไทยว่าอย่างไร
การถามแบบนี้จะช่วยนำไปสู่การสนทนาที่มีประสิทธิผลมากขึ้น ทำให้เข้าใจและรู้เรื่องราวของผู้พูดหรือผู้ถูกสัมภาษณ์มากขึ้น
ตัวอย่างคำถามนั้นได้แก่
“คุณคิดว่าอะไรจะเกิดขึ้นหาก...............................”
(ถามแบบ Situational
Interview)
“เมื่อสักครู่คุณบอกว่างานที่ทำในปัจจุบันไม่ท้าทาย
ขอให้ขยายความหน่อยว่าไม่ท้าทายอย่างไร และยกตัวอย่างประกอบด้วย” (ถามแบบ Conversational
Interview)
“ตามที่คุณอธิบายว่า ตอนที่ทำโครงการ A เมื่อราวหนึ่งปีก่อน
หัวหน้าปล่อยให้คุณลงมือทำแทบทุกอย่างเองนั้น
คุณทำอะไรไปบ้าง” (ถามแบบ Behavioral
Interview)
จากตัวอย่างจะเห็นว่าการถามเจาะลึกก็คือการถามเพื่อให้ผู้พูดซึ่งในการสัมภาษณ์ก็คือผู้สมัครงานนั่นเอง
อธิบายให้เห็นถึงเรื่องราวนั้นอย่างละเอียด
หรืออธิบายสาเหตุที่แท้จริงหรือสาเหตุเบื้องหลังของเรื่องนั้นมากขึ้น
ซึ่งเป็นส่วนที่ผู้พูดละไว้ และเราในฐานะผู้สัมภาษณ์ก็ยังฟังไม่กระจ่าง
คำตอบที่ได้ จะช่วยให้ไขประเด็นให้แจ่มชัดมากขึ้น
และที่สำคัญคือช่วยให้เราเห็นได้ว่าผู้พูดตอบจริงหรือไม่จริงในทางหนึ่งด้วย
เราพบได้เสมอว่า คำตอบที่ตอบแบบอึกอัก ไม่ชัดเจน เลี่ยงที่จะตอบ
หรือตอบแบบวนไปวนมา หรือชี้แจงเหตุผลได้ไม่ดีพอ มักชวนให้เรารับรู้และตีความว่าผู้พูดอาจจะไม่ได้ทำเรื่องนั้น
หรืออยู่ในเหตุการณ์นั้นจริง ๆ ผลการประเมินจากการถามคำถามก็ย่อมไม่ดีตามไปด้วย
ผมไม่ขออธิบายเรื่องคำถามปลายปิด
เพราะเชื่อว่าท่านทราบกันดีอยู่แล้ว
ส่วนคำถามปลายเปิดนั้น
จะส่งผลให้เกิดการโต้ตอบขณะพูดที่แตกต่างออกไปจากคำถามปลายปิดที่มักจะได้ยินแต่คำตอบว่า
“ใช่” หรือ “ไม่ใช่” “ถูกต้อง” หรือ “ไม่ถูกต้อง”
เท่านั้น ลองเปรียบเทียบกันดูตามตัวอย่างนะครับ
“คุณคิดว่าตัวเองทำงานมีประสิทธิภาพหรือไม่” (คำถามปลายปิด)
“คุณประเมินประสิทธิภาพการทำงานของคุณอย่างไร” (คำถามปลายเปิด)
ฟันธงยิ่งกว่าหมอลักษณ์ได้เลยว่าคำถามปลายปิด
ไม่ได้ทำให้เราได้สารสนเทศอะไรมากนัก หากได้ถามปลายปิดไปเพราะเผลอถาม
ก็ควรถามเจาะลึกตามติดไปเช่น
“คุณคิดว่าตัวเองทำงานมีประสิทธิภาพหรือไม่” (คำถามปลายปิด)
“จากที่คุณตอบมา ประสิทธิภาพที่คุณว่านั้น
สะท้อนได้จากเรื่องใดบ้าง” (คำถามเจาะลึก)
พอ get มากขึ้นนะครับ
อย่างไรก็ตาม คำถามปลายปิดก็มิได้เป็นคำถามที่ต้องห้ามถามในทุกกรณีหรอกนะครับ
เพราะยังมีคำถามบางลักษณะที่ควรถามด้วยคำถามปลายปิด เป็นต้นว่า
>>
“คุณพอใจกับอัตราเงินเดือนที่ต่อรองมาแล้วนี้ใช่หรือไม่” (ถามเน้นคำตอบ)
>>
“ปัญหาเรื่อง.....ของคุณ เป็นเรื่องน่าหนักใจใช่หรือไม่” (ถามเพื่อยืนยัน)
แต่หากจะให้ดี และเผื่อจะได้รับรู้อะไรเพิ่มเติม
ก็ตั้งคำถามปลายเปิดไปเสียเลย ยกตัวอย่างจากข้อความข้างบนดังนี้
>>
“คุณคิดอย่างไรกับอัตราเงินเดือนที่ต่อรองมาแล้วนี้” (ถามปลายเปิด)
>>
“คุณคิดอย่างไรกับปัญหาเรื่อง.....ของคุณ” (ถามปลายเปิด)
จากตัวอย่างที่ยกมานี้ จะเห็นได้ว่าคำถามปลายเปิด (เปิดกว้างสมชื่อ)
ให้ผู้ตอบตอบโดยหลายทาง ไม่ใช่แต่ใช่หรือไม่ใช่เท่านั้น
และแนวทางตั้งคำถามอย่างง่าย ๆ คือถามขึ้นต้นหรือลงท้ายด้วย “What / Where / When / Why / How” นั่นเอง ตัวอย่างเช่น
“คุณคิดอย่างไรกับอัตราเงินเดือนที่ต่อรองมาแล้วนี้” (ถามปลายเปิดด้วย
How)
“คุณลงมือแก้ไขปัญหาเรื่อง.....นั้นเมื่อใด” (ถามปลายเปิดเปิดด้วย
When)
แนวทางการถามสัมภาษณ์ที่ว่าไปนี้ ไม่ยากเกินไปใช่มั้ยครับ
ค่อย ๆ เรียนรู้ ฝึกและลงมือทำอย่างจริงจัง
ผมเชื่อแน่ว่าประสบการณ์จะช่วยให้ท่านถามคำถามเจาะลึกและคำถามปลายเปิดได้รื่นขึ้น
และรู้จังหวะที่จะตั้งคำถามเมื่อฟังคำตอบของผู้สมัครงานแล้วได้ดีขึ้น
เรื่องแบบนี้ สอนกันอาจจะไม่ได้ผลนัก
ดีที่สุดคือต้องลองทำผิด ผิดถูกก็แก้ไขแล้วลงมือต่อไป
จึงจะเกิดผลดีครับ
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น